Kwasy omega 3 fakty i mity na ich temat

Izabela Dobrowolska luty 09, 2022 0 Komentarzy

Kwasy omega 3 fakty i mity na ich temat

P: Badania naukowe dowodzą, że tran to zdrowy tłuszcz

Tran, czyli olej rybi, zawiera długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Kwasy omega-3 należą do tzw. niezbędnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe to takie, których nasz organizm nie może sam wyprodukować i muszą być dostarczane w pożywieniu.

Badania naukowe pokazują, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 wpływają korzystnie na nasze zdrowie i długość życia. Od lat nie słabnie zainteresowanie dotyczące niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, a w szczególności kwasów omega-3 w kontekście zdrowia i każdego roku publikowanych jest przynajmniej 1000 artykułów dotyczących tego tematu.

F: Wszystkie kwasy omega-3 są równe

Kwasy tłuszczowe omega-3obecne w oleju z ryb i innych owocach morza to kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA). Zarówno EPA, jaki i DHA pełnią bardzo ważne funkcje w naszym organizmie i mają ogromne znaczenie dla naszego zdrowia. Jednak cechują się one inną dynamiką zużywania przez organizm i ich działanie jest różne.

DHA jest bardziej powszechnym niż EPA składnikiem błon komórkowych i pełni funkcję strukturalną. W szczególnie dużych ilościach występuje w mózgu i siatkówce oka. Z tego powodu DHA jest niezwykle ważny w trakcie rozwoju tych organów i zapotrzebowanie na ten kwas tłuszczowy jest wysokie w pierwszych 5 latach naszego życia, ze względu na intensywny rozwój tych organów. Po 5 roku życia zapotrzebowanie na DHA spada, a jego poziom w organizmie stabilizuje się.

Z kolei EPA występuje w naszym organizmie w niewielkich ilościach, ale podlega ciągłej utylizacji, szybko się zużywa i wymaga ciągłego uzupełnienia.

F: Omega-3 z roślinnych źródeł są równie dobre jak omega-3 z ryb

Organizm człowieka, oprócz bezpośredniego czerpania długołańcuchowych kwasów omega-3 z pożywienia, ma również zdolność wydłużania łańcucha tzw. krótkołańcuchowych kwasów omega występujących powszechnie w olejach roślinnych.

Istnieje pogląd, że roślinne źródła kwasów omega-3 są korzystniejsze ponieważ nasz organizm produkuje z nich długołańcuchowe omega-3 w ilości dokładnie takiej, jaka jest mu potrzebna. Taka argumentacja wydaje się mieć sens. Z tego powodu poleca się np. spożywanie oleju lnianego, który jest bogaty w ALA, kwas alfa linolenowy, będący prekursorem EPA. Dieta bogata w oleje roślinne takie, jak olej lniany, olej rzepakowy, jak również olej słonecznikowy czy olej sojowy jest promowana jako zdrowa i zapewniająca prawidłowe funkcjonowanie organizmu.

Okazuje się jednak, że wydajność przemian ALA do EPA jest bardzo niska. Szacuje się, że kwas alfa linolenowy podlega konwersji do kwasu eikozapentaenowego w zaledwie 4-8%. Taka konwersja jest niewystarczająca, by zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na EPA, co sprawia, że roślinne źródła kwasów omega-3 używane w kuchni nie są wystarczające. Lepszym niż olej lniany roślinnym źródłem krótkołańcuchowych omega-3 jest olej z żmijowca, dostępny w postaci suplementów, bogaty w kwas stearydynowy (SDA). Konwersja SDA do EPA jest nawet 5-ciokrotnie wydajniejsza niż z ALA. Z tego powodu olej z żmijowca jest cennym źródłem omega-3 dla wegetarian.

Od jakiegoś czasu na rynku dostępne są również preparaty z olejem z alg, który jest doskonałym roślinnym odpowiednikiem oleju z ryb. W przeciwieństwie do innych olejów pochodzenia roślinnego, olej z alg zawiera długołańcuchowe kwasy omega-3. Dodatkową zaletą oleju z alg jest to, że pozyskiwanie go nie stanowi zagrożenia dla naturalnych zasobów środowiska. To ważne, ponieważ zapotrzebowanie na kwasy omega-3 i ryby ciągle rośnie a ryb ubywa.

Wybierając preparaty z olejem z alg, jako źródło kwasów omega-3, należy poszukiwać takich, do produkcji których użyto alg hodowanych zamkniętych systemach na lądzie, np. WEGAŃSKIE OMEGA-3 Igennus. Taka hodowla nie wpływa negatywnie na ekosystem oceanów. a woda używana w zamkniętych systemach jest czysta, całkowicie wolna od metali ciężkich, dioksyn, PCBs i innych zanieczyszczeń

F: Jedzenie ryb jest lepsze niż zażywanie suplementów

Idealnie byłoby gdybyśmy mogli zapotrzebowanie naszego organizmu na substancje odżywcze w pełni pokryć odpowiednio się odżywiając. Niestety nowoczesne metody hodowli roślin i zwierząt, a także procesy przetwarzania żywności wprowadzają takie zmiany w jej jakości i składzie, że nie zawsze jest to możliwe. Ponadto, zanieczyszczenie środowiska i tak powszechnie towarzyszący nam stres sprawiają, że zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze jest większe. Oceany na całym świecie są regularnie zanieczyszczane przez człowieka. Oprócz rtęci najpowszechniejszymi zanieczyszczenia znajdywanymi w rybach morskich są bifenyle polichlorowane (PCBs), substancje radioaktywne (np. stront), toksyczne metale (kadm, ołów).

Duże tłuste ryby morskie (np. tuńczyk, halibut) akumulują substancję toksycznych i ich stężenie jest znaczne. W przypadku małych ryb, które znajdują się nisko w łańcuchu pokarmowym i żyją krótko (np. sardynki) jest nieco lepiej. Jedzenie ryb hodowlanych też nie jest wyjściem. Pożądane dla naszego zdrowia kwasy omega-3 w mięsie ryb hodowlanych są obecne w mniejszych ilościach.

P: Każdy ma inne zapotrzebowanie na omega-3

Zapotrzebowanie na cenne kwasy omega-3 jest cechą indywidualną, zależną od wielu czynników poczynając od diety i stylu życia, przez masę ciała, po stan organizmu i ewentualne istniejące problemy zdrowotne. Nieprawidłowa suplementacja omega-3 może nie tylko nie pomóc, ale nawet zaszkodzić – spożywanie suplementów zawierających EPA i DHA przy znaczącym niedoborze EPA może nie tylko nie pomóc, ale również pogłębić ten niedobór.

W związku z tym suplementacja kwasami omega-3 powinna być spersonalizowana, oparta na wynikach badań i skonsultowana z specjalistą. Informacje dotyczące dawkowania podawane na opakowaniach suplementów mają charakter orientacyjny.

Obecnie niektóre laboratoria oferują możliwość wykonania badania profilu kwasów tłuszczowych z krwi. Wybierając odpowiednie badanie warto pamiętać, że najlepiej odzwierciedla poziom kwasów tłuszczowych w organizmie człowieka skład samych krwinek czerwonych. Badania wykonane z osocza cechują się mniejszą precyzją, ponieważ skład osocza jest w większym stopniu niż skład błon krwinek czerwonych uzależniony od tego co jemy i nie do końca odzwierciedla zapotrzebowanie organizmu na potrzebne kwasy tłuszczowe. Bardziej miarodajne są badania wykonywane z suchej kropli krwi.

Prawidłowo wykonany profil kwasów tłuszczowych pozwala ustalić wartość trzech kluczowych biomarkerów: ryzyka chorób układu kardiowaskularnego (indeks omega-3), przewlekłych (stosunek omega-6 do omega-3) i ukrytych stanów zapalnych (stosunek AA, kwasu arachidonowego, do EPA). O interpretację wyników i odpowiednią suplementację, niezbędny warunek prawidłowego funkcjonowania organizmu, zapytaj specjalistę.

F: Każdy suplement z tranem jest tak samo dobry

Niestety nie wszystkie suplementy na bazie tranu dostępne na rynku są wolne od zanieczyszczeń. Zgodnie z prawem w produktach na bazie oleju z ryb, w tym w suplementach diety, dopuszcza się obecność dioksyn i PCBs. Na odpowiednio niskim poziomie, ale jednak. Jakiś czas temu opublikowano np. wyniki kontroli jakości suplementów diety na bazie tranu w Wielkiej Brytanii. Pokazały one, że substancje takie jak, dioksyny i PCBs nie tylko są rzeczywiście obecne w suplementach diety, ale również w 12 na 33 badanych stwierdzono ich poziom wyższy niż dopuszcza prawo unijne. Pochodzenie ryb, z których są produkowane suplementy diety na bazie tranu, to z jakiego gatunku ryb się je produkuje i to czy tran jest oczyszczany w odpowiedni sposób warunkują jakość i bezpieczeństwo suplementu dla naszego zdrowia.

Suplementy zawierające olej farmaceutycznej jakości, poddany odpowiednim procesom oczyszczania i uzyskany z dobrej jakości małych dziko żyjących ryb dają nam gwarancję czystości, np. PHARMEPA RESTORE Igennus. Suplementy te są droższe, ale również oferują konkretny stały skład, dzięki czemu można je z powodzeniem stosować zarówno w codziennej suplementacji, jak i jako wsparcie terapii schorzeń. Wybierając suplement upewnij się czy jest on najwyższej jakości i czy jest odpowiedni dla ciebie.

F: Olej z kryla lepszy niż olej rybi

Na rynku dostępne są suplementy z kwasami omega-3 w trzech różnych formach: trójglicerydów (TG, w takiej postaci omega-3 występują w oleju rybim), etylowanych estrów (EE, obecne w skoncentrowanych olejach rybich) i fosfolipidów (PL, obecne w oleju z kryla). Wiele badań naukowych pokazuje, że formy te cechują się różną wchłanialnością w naszym układzie pokarmowym i różną biodostępnością, mierzoną efektywnością zwiększenia indeksu omega-3 przy zastosowaniu standardowej dawki rekomendowanej przez producenta.

Za najefektywniejszą formę

uważa się TG, w następnej kolejności EE a forma PL, obecna w oleju z kryla, jest najmniej efektywna

P: Suplementacja omega-3 wspiera terapie chorób

Istnieje szereg badań pokazujących zastosowanie konkretnych suplementów z omega-3 jako wsparcie terapii niektórych schorzeniach. Przykładem jest tu zastosowanie preparatu Vegepa zawierającego EPA i olej z wiesiołka w terapii ADHD u dzieci, czy preparatu Pharmepa Restore, zawierającego skoncentrowany EPA w postaci TG w zapobieganiu nowotworu jelita grubego u osób z polipowatością.

Wiele badań pokazuje również, że kwasy omega-3, a w szczególności EPA są w naszym organizmie przekształcane w substancje przeciwzapalne takie, jak resolwiny czy endokannabinoidy. Endokannabinoidy to substancje podobne do tych obecnych w marihuanie (kannabinoidy) Endokannabinoidy i receptory, z którymi się wiążą są obecne w całym organizmie, w tym w mózgu, w komórkach układu odpornościowego, czy gruczołach wydzielania wewnętrznego, organach kluczowych w utrzymywaniu naszego zdrowia. Wiadomo, że te cząsteczki posiadające działanie przeciwzapalne, odgrywają istotną rolę przy rozszerzaniu się naczyń krwionośnych i agregacji płytek krwi, a także wpływają na stan skóry.

Dlatego odpowiednia suplementacja omega-3 stanowi doskonałe wsparcie terapii schorzeń, zwłaszcza tych o podłożu zapalnym. Zastosowania kwasów omega w terapii wielu chorób i ich profilaktyce, ich właściwości przeciwzapalne są szeroko opisywane w literaturze naukowej. Przykłady schorzeń, w których odpowiednia fachowo prowadzona suplementacja może pomóc: zapalenie stawów o podłożu autoimmunologicznym, łuszczyca, atopowe zapalenie skóry, nadciśnienie, choroby serca, choroby zapalne jelit czy depresja.

F: Tylko osoby chore powinny zażywać suplementy z omega-3

Negatywne efekty niedoboru substancji odżywczych, w tym kwasów omega 3, manifestujące się szeroką gamą schorzeń obserwujemy dopiero po dłuższym czasie utrzymywania się deficytu. Wiele z tych schorzeń długo ma postać utajoną, nieodczuwalną dla nas, a prowadzi do nieodwracalnych zmian w naszym organizmie.

Dlatego pamiętajmy, że profilaktyka, zapobieganie problemom zdrowotnym jest zawsze skuteczniejsze niż ich zwalczanie. Jednym z elementów tej profilaktyki powinno być dostarczanie sobie odpowiedniej ilości omega-3.

Ze względu na ograniczoną dostępność kwasów omega-3 w naszej codziennej diecie a równocześnie powszechne spożywanie pokarmów bogatych w kwasy omega-6 niedobór kwasów omega-3, niski indeks omega-3 i zaburzenie równowagi pomiędzy poszczególnymi kwasami omega to bardzo powszechne problemy.

Lepiej zapobiegać niż leczyć.

Zapraszamy do zapoznania się ofertą naszego sklepu, w którym znajdą Państwo suplementy na tarczycę.

Izabela Dobrowolska

Posiadam tytuł doktora nauk biologicznych oraz zajmuję się dietoterapią. Jako naukowiec uczestniczę w międzynarodowych projektach badawczych, piszę artykuły naukowe i artykuły dotyczące zdrowia. Jestem również wyłącznym konsultantem naukowym i ambasadorem firmy Igennus w Polsce.